Η ημερομηνία της 6ης Μαρτίου, παρόλο που δε συγκαταλέγεται στον κατάλογο εορτασμού των Παγκόσμιων ημερών, έχει καθιερωθεί από το Διεθνές Πλαίσιο Λεμφοιδήματος (International Lymphedema Framework) και σε συνεργασία με Δίκτυα Υποστήριξης Ασθενών (Lymphedema Support Networks), ως η Ημέρα Ενημέρωσης Ασθενών για το Λεμφοίδημα (Lymphedema Awareness Day), σε πολλές χώρες παγκοσμίως.
Τι είναι το Λεμφοίδημα;
Το λεμφοίδημα είναι μία συχνή πάθηση του λεμφικού συστήματος που παρουσιάζεται τόσο στα άνω όσο και στα κάτω άκρα, όπως και στον κορμό, λόγω δυσλειτουργίας του λεμφικού συστήματος (λεμφαγγεία, λεμφαδένες). Είναι ιδιαίτερα συχνό μετά από επεμβάσεις κακοήθειας στο μαστό, επεμβάσεις προστάτη αλλά και γυναικολογικό καρκίνο. Παράλληλα, πολλές φορές προκαλείται και μετά από ακτινοβολίες όπως και κατά περίπτωση μετά από χημειοθεραπεία.
Το λεμφοίδημα ήταν πάντα γνωστό σαν μια πολύ σημαντική παρενέργεια μετά από χειρουργική επέμβαση στο μαστό. Μια παρενέργεια που πριν μερικά χρόνια, η αποτελεσματική της αντιμετώπιση στην Ελλάδα ήταν σχεδόν άγνωστη. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, η εξειδικευμένη ενασχόληση των ιατρών με τη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού και άλλων κακοηθειών έκανε γνωστή την εμφάνιση του λεμφοιδήματος ως μια επώδυνη παρενέργεια για τον ασθενή.
Μια παρενέργεια που σίγουρα δεν θέτει σε κίνδυνο τη ζωή αλλά επιδεινώνει σημαντικά την ποιότητα αυτής.
Λεμφοίδημα είναι η συσσώρευση λεμφικού υγρού, που έχει σαν συνέπεια αυξημένη πρωτεΐνη ,με αποτέλεσμα χρόνια φλεγμονή και αύξηση ινωματώδους ιστού σαν δευτεροπαθής επίπτωση της βλάβης των λεμφικών αγγείων.
Πόσα και ποια είναι τα είδη του λεμφοιδήματος;
Υπάρχουν δύο είδη λεμφοιδήματος:
- Το πρωτοπαθές, το οποίο είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή αγνώστου αιτιολογίας των λεμφαδένων που οφείλεται:
- Στην απλασία
- Στην υποπλασία
- Στην υπερπλασία
- Το δευτεροπαθές, το οποίο είναι συνήθως επιπλοκή της θεραπείας ορισμένων κακοηθειών, όπως του μαστού, του προστάτη, γυναικολογικού καρκίνου, η οποία κυρίως οφείλεται στον ταυτόχρονο λεμφαδενικό καθαρισμό που πραγματοποιείται.
Υπάρχει θεραπεία για το Λεμφοίδημα;
Στην εύλογη ερώτηση εάν το λεμφοίδημα θεραπεύεται ,η απάντηση είναι ότι η έγκαιρη διάγνωση του και η άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να προσφέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Σε αυτή τη φάση σημαντική είναι η αντίληψη των συμπτωμάτων, όπως η αίσθηση βάρους στο αντίστοιχο άκρο, που ουσιαστικά είναι από τα πρώτα σημάδια που αναφέρουν οι ασθενείς. Η μειωμένη κινητικότητα των αρθρώσεων, η διάταση του δέρματος, τα δαχτυλίδια που δεν χωρούν στα δάχτυλα. Υπάρχουν όμως και αρκετοί ασθενείς που αντιλαμβάνονται το οίδημα όταν πλέον το μανίκι του ενδύματός τους είναι πολύ στενό. Αυτό όμως συμβαίνει όταν το οίδημα έχει πλέον εγκατασταθεί.
Λεμφοίδημα: Σε ποιον γιατρό να απευθυνθώ για την αντιμετώπιση του;
Η διαχείριση του λεμφοιδήματος ανήκει αποκλειστικά στους εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές - Λεμφοθεραπευτές.
ΑΠΛΕΣΟ: Το Λεμφοίδημα στις μέρες μας
Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, περίπου δεκαπέντε χρόνια πίσω, ο όρος λεμφοίδημα ήταν άγνωστος στον κόσμο.
Τα τελευταία χρόνια, η δημιουργία της επιστημονικής ομάδας ΑΠΛΕΣΟ στον Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών, ένωσε τους εξειδικευμένους θεραπευτές σε ομάδα αντιμετώπισης και διαχείρισης των λεμφοιδημάτων (όλους αυτούς που είχαν κάνει την εξειδίκευση τους στην Γερμανία, Αυστρία όπως και ιατρούς που έκαναν την εξειδίκευση στην Ελλάδα).
Η ομάδα αυτή διοργάνωσε το πρώτο της Συμπόσιο στις αρχές του Μαρτίου 2018 στην Αθήνα. Πραγματοποιήθηκαν ημερίδες σε Αθήνα και Βόλο και προσεχώς στα Γιάννενα και στην Πάτρα. Σκοπός αυτών των ημερίδων είναι η έγκυρη ενημέρωση του ογκολογικού ασθενή, των ιατρών- θεραπευτών αλλά και συγγενών των ασθενών για το λεμφοίδημα και την αντιμετώπιση του.
Το σημαντικότερο βέβαια είναι η δημιουργία του λεμφικού δικτύου αφού μέσω της ΑΠΛΕΣΟ γίνεται δυνατή η ένωση και χαρτογράφηση όλων των θεραπευτών που ασχολούνται με το λεμφοίδημα ανά την Ελλάδα ώστε να μπορεί ο κάθε ασθενής που πάσχει από λεμφοίδημα να ξέρει που θα αποταθεί.
Το μήνυμα που είναι σημαντικό να γνωρίζει όλος ο κόσμος, είναι ότι το λεμφοίδημα πράγματι αποτελεί μια σοβαρή παρενέργεια της νόσου του καρκίνου και ταλαιπωρεί τον ογκολογικό ασθενή, αλλάζει την ποιότητα ζωής του χωρίς όμως να τη βάζει σε κίνδυνο. Η ταχεία αναγνώριση των συμπτωμάτων οδηγεί στην καλύτερη αντιμετώπιση του και φυσικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή.
Υπάρχει λύση ακολουθώντας το τρίπτυχο της αντιμετώπισης (3 Α):
- Αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων
- Αναζήτηση του εξειδικευμένου Θεραπευτή πάνω στο λεμφοίδημα
- Αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος εφαρμόζοντας την Ολοκληρωμένη Αποσυμφορητική Θεραπεία